Giao thức H.323

 Tổng quan giao thức H.323

     H.323 là một chuẩn quốc tế về hội thoại trên mạng internet được đưa ra bởi hiệp hội viễn thông quốc tế ITU (International Telecommunication Union), khác với SIP là do IETF cung cấp. Tiêu chuẩn cho thời gian thực về âm thanh, hình ảnh cũng như hội nghị truyền hình. H.323 chạy trên nền TCP  hoặc UDP. Có các ưu điểm như: Cung cấp các bộ mã hoá đã được chuẩn hoá, tính tương thích cao, hỗ trợ kết nối đa điểm, hỗ trợ nhiều thiết bị đầu cuối, khả năng hội nghị liên mạng.

Hình 1. Phân lớp của giao thức H.323 trong mô hình OSI

  Hệ thống H.323

Hình 2. Hệ thống H.323

Một mạng sử dụng giao thức H.323 thì hệ thống cần có: Thiết bị đầu cuối (Terminals), đơn vị đa điều khiển (Multipoint Control Units – MCUs), gatekeeper, Gateways ngoài ra còn có các yếu tố biên, thành phần ngang hang.

-          H.323 terminal: thiết bị đầu cuối trong mạng LAN có khả năng truyền thông 2 chiều theo thời gian thực, nó có thể là một PC hoặc là một thiết bị độc lập. Các thiết bị đầu cuối H.323 phải hỗ trợ chuẩn H245 được dùng để điều tiết các kênh truyền dữ liệu. H225 được dùng để thiết lập, báo hiệu và huỷ bỏ cuộc gọi. RTP/RTCP được dùng để truyền các gói tin âm thanh, video. Ngoài ra một đầu cuối H.323 cũng có thể được trang bị thêm một số tính năng như: mã hoá và giải mã các tín hiệu âm thanh, video, hỗ trợ giao thức T120 được dùng để trao đổi thông tin số liệu, tương thích với MCU để hỗ trợ các liên kết đa điểm.

-           Gateway: nhiệm vụ của gateway là thực hiện việc kết nối giữa 2 mạng khác nhau. H.323 gateway cung cấp khả năng kết nối giữa 1 mạng H.323 và một mạng không phải H.323. việc kết nối này được thực hiện nhờ chức năng chuyển đổi giao thức trong quá trình thiết lập, giải phóng cuộc gọi (H.225 sang H.221 và H.245 sang H.242) và chức năng biến đổi khuôn dạng dữ liệu giữa 2 mạng khác nhau của gateway.

-          Gatekeeper: một thành phần quan trọng trong mạng H.323. Có thể cung cấp các chức năng như: 

+ Dịch địa chỉ: dịch từ địa chỉ hình thức của 1 đầu cuối sang địa chỉ IP tương ứng.

+ Điều khiển kết nạp: Gatekeeper sẽ chấp nhận một truy nhập mạng LAN bằng cách sử dụng các bản tin H.225 là ARQ/ACF/ARJ.

+ Điểu khiển băng thông: điều khiển việc cấp phát hoặc từ chối cấp phát băng thông cho các cuộc gọi của các thiết bị trong hệ thống thông qua các bản tin H.225 là BRQ/BCF/BRJ.

+ Quản lý vùng: một vùng là một nhóm các đầu cuối H.323, các gateways, MCU được quản lý bới gatekeeper. Thông qua các chức năng như: dịch địa chỉ, điều khiển truy nhập, điều khiển độ rộng băng tần gatekeeper cung cấp khả năng quản lý miền.

-          MCU (Multipoint Control Unit): Hỗ trợ việc thực hiện các cuộc đàm thoại hội nghị giữa nhiều thiết bị đầu cuối. Nhiệm vụ của MCU là điều tiết khả năng của âm thanh, hình ảnh và dữ liệu giữa các thiết bị đầu cuối theo giao thức H245, điều khiển các tài nguyên của hội thoại bằng việc xác định các dòng âm thanh, hình ảnh, xác định dữ liệu nào cần được gửi đến các thiết bị đầu cuối. MCU bao gồm bộ điều khiển đa điễm (MC) và bô sử lý đa điểm (MP).

Ø  Bộ điều khiển đa điễm (MC): MC là thành phần khá quan trọng trong MCU có chức năng điều khiển, thiết lập giao thức chung cho hội nghị đa điểm.

Ø  Bô sử lý đa điểm (MP): có chức năng chộn chuyển mạch các trỗi tín hiệu âm thanh, hình ảnh và dữ liệu do MC điều khiển.

  Kiến trúc H.323

Tất cả các hệ thống đầu cuối đều chứa các giao thức sau: RTP, H.245, RAS, Q931, H.225.

Hình 3.Cấu trúc giao thức H.323

-          RTP: bên gửi của một thiết bị đầu cuối đóng gói tất cả các khối phương tiện truyền thông vào trong các gói tin RTP. Sau đó bên gửi chuyển các gói tin RTP UDP đi.

-          H.245: giao thức điều khiển để kiểm soát phương tiện truyền thông giữa các thiết bị đầu cuối H.323. Giao thức này được sử dụng để đàm phán thông thường giữa các tiêu chuẩn về âm thanh hoặc tiêu chuẩn nén hình ảnh và  sẽ được sử dụng bởi tất cả các thiết bị đầu cuối khi tham gia vào một phiên.

-          RAS: giao thức kênh, giao thức nay cho phép các điểm đầu cuối giao tiếp với một gatekeeper.

-          Q.931: giao thức báo hiệu cho việc thiết lập và kết thúc cuộc gọi. Giao thức nàycung cấp chức năng điện thoại truyền thống (ví dụ như quay số điện thoại) đến thiết bị đầu cuối.

-          H.225: đóng  gói  và  đồng  bộ  các  dòng  thông  tin  đa  phương  tiện (các giao thức Q.931 và RAS là giao thức con của H.225).

Các chuẩn Codecs

-          Video codecs: H.261, H.263, H.264.

-          Audio codecs: G.711, G.729, G.729a, G.723.1, G.726.

-          Text codecs: T.140